سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نهادی نظامی که بهمنظور حراست از انقلاب اسلامی ایران و دستاوردهای آن، بهدستور رسمی امام خمینی در ۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ش تأسیس شد.
سپاه پاسداران در ۲۶ شهریور ۱۳۶۴ش با دستور امام خمینی در سه نیروی زمینی، هوایی و دریایی گسترش یافت و سپس در سال ۱۳۶۹ش بهفرمان سید علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی ایران دو نیروی دیگر با نامهای نیروی قدس و سازمان مقاومت بسیج به آن اضافه گردید و در مجموع به پنج نیرو گسترش یافت. سپاه پاسداران علاوه بر فعالیتهای نظامی، در عرصههایی مانند اطلاعات، سازندگی و عمرانی و عرصههای فرهنگی نیز به فعالیت میپردازد. مطابق اصل ۱۱۰ قانون اساسی عزل و نصب و قبول استعفای فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از اختیارات و وظایف رهبری محسوب میشود.
فرماندهی کل سپاه پاسداران هماکنون (۱۴۰۰ش) بهعهده حسین سلامی است. او در ۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ش با حکم سید علی خامنهای به فرماندهی کل سپاه پاسداران منصوب شد. دولت آمریکا در ۱۹ فروردین ۱۳۹۸ش با انتشار بیانیهای، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و بهویژه سپاه قدس را بهطور رسمی در فهرست گروههای تروریستی خارجی اعلام کرد.
شورای عالی امنیت ملی ایران در اقدامی متقابل رژیم ایالات متحده آمریکا را «دولت حامی تروریسم» و فرماندهی مرکز آمریکا موسوم به سنتکام یا نیروهای آمریکا در غرب آسیا را «گروه تروریستی» اعلام کرد. امام خمینی نیروهای سپاه پاسداران را سربازان اسلام نامیده و سید علی خامنهای این سازمان را از ارکان و عناصر تفکیکناپذیر انقلاب دانسته است که در صورت نبود آن انقلاب با خطرهای جدی روبرو میشود.